روز جهانی خیریه
روز جهانی خیریه پنجم سپتامبر روز جهانی خیریه (charity) هست. به این بهانه میخوایم یکم درمورد خیریه و کار خیر صحبت کنیم. سازمان‌های خیریه به طور کلی سازمان‌هایی هستند که نیکوکاری، به معنای اعمال با هدف نیک‌خواهی رو سازماندهی می‌کنند. گروه‌هایی که نیازمند حمایت ما هستند : گروه های مختلفی مشمول کارهای خیریه میشن و هرکسی بر اساس اولویت‌هاش می‌تونه یکی از این گروه‌ها رو برای انجام کار تیر انتخاب کنه: ۱. بیماران ۲. بی سرپرستان ۳. فقرا (کسانی که توان تامین ضروریات زندگی را ندارند.) ۴. بیکاران ۵. سالمندان ۶. ستم‌دیدگان (ستمی که از طرف فرد خاص یا اجتماع یا نظام سیاسی به فرد وارد شده باشد.) ۷. درمان جویان ذهنی یا روانی ۸. ناآموختگان و ناپروردگان که از موهبت تعلیم و تربیت برخوردار نیستند. تمام این افراد باید هم کمک و پشتوانه و هم حمایت روحی و معنوی از ما دریافت کنند. از حمایت تا تحول اجتماعی؛ مسیر ما در آوا اما بین مفهوم خیریه و مفهوم سازمان مردم نهادی (NGO) که در زمینه نیکوکاری فعالیت می‌کنه، یک تفاوت ظریف ولی خیلی مهم هست. خیریه فقط نقش حمایتی داره، اما سازمان مردم نهاد در کنار حمایت نقش نظارتی و مشورتی هم داره، می‌تونه شروع کننده یک حرکت اجتماعی باشه و در نهایت تغییرات اجتماعی ایجاد کنه. ما در آوای تلاش می‌کنیم که فقط خیریه نباشیم، NGO هم باشیم.
ایدز
ایدز بیماری ایدز در اثر ابتلا به ویروس HIV در بدن ایجاد میشه. ویروس HIV باعث ضعیف شدن سلول‌های ایمنی بدن و ابتلا به عفونت‌ها میشه. ایدز مرحله نهایی عفونت HIV هست. علائم ایدز ممکنه سال‌ها بعد از آلوده شدن با ویروس ایجاد بشه و علائم مختلفی مثل تب، خستگی، کاهش وزن شدید و ابتلا به عفونت‌های مختلف از جمله عفونت‌های فرصت‌طلب داره. روش‌های انتقال ایدز: انتقال جنسی (شایع‌ترین راه) مواد مخدر تزریقی و سرنگ آلوده انتقال از مادر به کودک خون و فرآورده های خونی مواردی مثل دست دادن، بغل کردن، استفاده از استخر و توالت عمومی، نیش پشه، عطسه و سرفه و تماس‌های معمول روزمره باعث انتقال ویروس نمیشن. روش‌های پیشگیری از HIV با توجه به اینکه در حال حاضر در ایران روش اصلی انتقال رابطه جنسیه، بهترین روش پیشگیری رابطه جنسی محافظت شده با کاندوم هست. سایر روش‌ها شامل عدم استفاده از سرنگ آلوده و تشخیص سریع درصورت هرگونه تماس مشکوک (رابطه جنسی محافظت نشده یا تماس با سوزن و فراورده‌های خونی) هستند. تشخیص زودهنگام HIV، کلید درمان بهتر و پیشگیری مؤثر در صورت ابتلا به ویروس، آزمایش به موقع می‌تونه با تشخیص زودرس ویروس، در پیشگیری از انتقال به دیگران و همین‌طور درمان بهتر و طول عمر بیشتر فرد نقش داشته باشه. آزمایش سریع تشخیص HIV یک تست ۱۵ دقیقه‌ای هست که با یک قطره خون و به صورت کاملا محرمانه در مراکز بهداشت مشخصی انجام میشه. اما برای تشخیص قطعی HIV نیاز به تست‌های بیشتری هست. در صورت تماس مشکوک، هنوز برای پیشگیری دیر نیست درصورت هرگونه رابطه محافظت نشده مشکوک یا استفاده از سرنگ آلوده یا آلودگی با خون فرد مشکوک، درمان پس از مواجهه (PEP) اگر سریع شروع بشه، می‌تونه تا حد زیادی جلو ابتلا رو بگیره. پس در صورت داشتن تماس‌های مشکوک بلافاصله به مراکز مطمئن مراجعه کنید و با پزشک متخصص مشورت کنید.
اوتیسم
اوتیسم اوتیسم یک بیماری مشخص نیست، بلکه طیفی از اختلالات هست که امروزه به خاطر تشخیص زودتر و بهتر، بیشتر دیده میشه. بیماران طیف اوتیسم دو مشکل اصلی دارند که در نحوه برقراری ارتباطشون با جهان تاثیر می‌گذارد: ۱. اختلال در تعامل و ارتباط اجتماعی ۲. علایق محدود و رفتار های تکراری علائم اوتیسم در کودکی که در صورت وجود این علائم نیاز به مشاوره با متخصص اطفال هست: شروع به صحبت کردن دیرتر از سایر کودکان (بعد از ۳ سالگی) مشکل در خواندن حالت چهره دیگران و بی توجهی به علایق دیگران عدم استفاده از تُن مختلف صدا و عدم وجود ارتباط چشمی عدم تمایل به بازی و تعامل با دیگران و بازی‌های گروهی تمایل به چیزهای خاص و تکرار رفتارهای خاص مشغول بودن و علاقه داشتن به یک موضوع خاص و بی توجهی به موضوعات دیگر تکرار برخی حرکات مثلا تکان دادن دست یا چرخیدن افراد اوتیسم را با تفاوت‌هایشان بهتر بشناسیم افراد اوتیسم ادراک حسی متفاوتی دارند؛ مثلا ممکنه به صداهای بلند حساس نباشند ولی به نویز خاصی واکنش نشان دهند. ممکنه لمس سطحی براشون دردناک باشه یا اینکه فشارهای عمیق باعث آرامش‌شون بشه. بعضی از افراد اوتیسم علیرغم مشکلات در زمینه‌های مختلف، ممکنه در یک زمینه خاص مثل ریاضیات، حافظه، موسیقی یا هنر توانایی زیادی در حد نابغه داشته باشند. درک و پذیرش؛ کلید توانمندسازی افراد دارای اوتیسم اوتیسم قابل درمان نیست، اما بسته به سن تشخیص میشه به فرد مبتلا در برقراری ارتباط کمک کرد. هم چنین با حمایت کودک و آموزش‌های خاص و البته صبوری والدین، میشه به توانمند و مستقل شدنشون کمک کرد. با حمایت از کودکان اوتیسم و درک شرایط خاص اونها، می‌تونیم بهشون کمک کنیم تا وارد جامعه شوند و خودشون نیازهای خاصشون رو برای دیگران توضیح دهند.
سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم سرطان دهانه رحم یکی از سرطان‌های شایع خانم‌هاست و میزان اون در حال افزایش هم هست، اما خبر خوب اینکه با غربالگری میشه در مراحل اولیه تشخیصش داد. در ۹۹ درصد از موارد سرطان دهانه رحم ویروس HPV به‌خصوص نوع ۱۶ و ۱۸ شناسایی شده، به همین دلیل با پیشگیری از این ویروس میشه از سرطان دهانه رحم هم پیشگیری کرد. سرطان دهانه رحم خیلی اوقات بی علامت هست، و اگر علائمی داشته باشه بیشتر این موارد هست: خونریزی های واژینال شدید یا نامنظم خونریزی بعد از مقاربت ترشحات واژینال گاهی لمس ضایعاتی در معاینه همه چیز درباره غربالگری سرطان رحم با پاپ اسمیر روش اصلی غربالگری سرطان رحم برای تشخیص زودرس با پاپ اسمیر هست. پاپ اسمیر توسط متخصص زنان یا ماما انجام میشه. این غربالگری به این شکل هست: از ۲۱ سالگی تا ۶۵ سال هر سه سال یک بار پاپ اسمیر بالای ۶۵ سال در صورتی که سابقه پاپ اسمیر های قبلی طبیعی باشه نیاز به ادامه نیست. البته بعضی منابع در صورتی که امید به زندگی فرد بالای ده سال باشه، تا 74 سالگی ادامه غربالگری رو توصیه می‌کنند. چه کسانی نیاز به بررسی دقیق‌تر دارند؟ افرادی که ریسک بالای ابتلا دارند شامل افراد مبتلا به HIV (ایدز) وافراد با سیستم ایمنی سرکوب شده، باید با فاصله نزدیک‌تری غربالگری شوند. در صورت داشتن علائمی مثل خونریزی بعد از مقاربت، خونریزی غیر طبیعی و درد هنگام مقاربت، نیاز به انجام تست پاپ اسمیر هست که در این موارد غربالگری محسوب نمی‌شه و به عنوان روش تشخیصی استفاده میشه. نکته آخر و مهم: با توجه به نقش خیلی زیاد ویروس HPV در ابتلا به سرطان دهانه رحم، اهمیت واکسن گارداسیل رو دست کم نگیرید. تو پست‌های قبلی درمورد واکسن گارداسیل مفصل صحبت کردیم.
سرطان پستان
سرطان پستان ماه اکتبر، ماه جهانی اطلاع رسانی درمورد سرطان پستان هست، به همین دلیل ما تصمیم گرفتیم یکسری نکات مهم رو باهاتون در میون بگذاریم. از یکسری آمار شروع کنیم: سرطان پستان دومین علت مرگ ناشی از سرطان در خانم‌هاست. از هر ۲۰ زن در جهان یک نفر به سرطان سینه مبتلاست. سالانه ۱۷۰۰۰ مورد جدید سرطان پستان در ایران گزارش می‌شود. سرطان پستان تعداد زیادی ریسک فاکتور داره که بسیاری از آنها قابل کنترل هستند: چاقی، مصرف الکل و سیگار، کم تحرکی، درمان‌های هورمونی، مصرف زیاد غذاهای آماده، برخی مواد شیمیایی، سابقه خانوادگی سرطان پستان، مواجهه با اشعه و پرتودرمانی قبلی، بالا رفتن سن ماموگرافی؛ قدم اول در تشخیص زودهنگام سرطان پستان خوشبختانه سرطان پستان در مراحل اولیه قابل تشخیص هست و هرچه زودتر تشخیص داده بشه، احتمال درمان موفق بالاتر می‌ره. غربالگری سرطان پستان با ماموگرافی (نوعی عکس رادیوگرافی از پستان) انجام میشه. اما ماموگرافی رو چه زمانی باید انجام بدیم؟ خانم‌ها بعد از ۴۵ سالگی، سالی یک بار و بعد از ۵۵ سالگی، هر دو سال یک بار باید ماموگرافی انجام بدهند. نشانه‌هایی که نباید نادیده بگیرید انجام معاینه پستان توسط خود فرد به طور ماهانه هم می‌تونه در تشخیص علائم سرطان پستان کمک کننده باشه. اگر هرکدام از تغییرات زیر رو مشاهده کردید با یک پزشک مشورت کنید: وجود توده در پستان یا زیر بغل قرمزی، درد، بثورات جلدی برآمدگی یا حالت پوست پرتقالی هرگونه ترشح غیر طبیعی
گاستروانتریت (اسهال و استفراغ) در کودکان
گاستروانتریت (اسهال و استفراغ) در کودکان اسهال و استفراغ در کودکان ممکنه ویروسی یا میکروبی باشه. موارد ویروسی بیشتر اسهال هست و گاهی هم همراه با استفراغ و مدت زمانش معمولا کمتر از یک هفته است. موارد میکروبی طولانی‌تر هست، همراه با تب و درد شکم و گاهی اوقات اسهال خونی. هر اسهال و استفراغی نیاز به مراجعه به پزشک نداره و خیلی از موارد به راحتی تو خونه درمان میشه. اما اگر کودک شما در کنار اسهال و استفراغ این علائم رو داشت، لازمه که به پزشک مراجعه کنید: درد شکم شدید عدم تحمل غذا خواب آلودگی غیر عادی ادرار نکردن اسهال مکرر اسهال خونی درمان اسهال و استفراغی که علائم خطرناک اسلاید قبل رو نداشته باشه شامل این موارد میشه: رعایت رژیم غذایی مناسب مثل شیر مادر، سوپ، کته با ماست، مایعات غیر شیرین، سیب، موز محلول ORS وعده‌های غذایی کوچک‌تر با فواصل کمتر در صورت استفراغ داروی ضد تهوع (بنا بر تجویز پزشک) چگونه از گسترش اسهال و استفراغ جلوگیری کنیم؟ پیشگیری از گسترش اسهال و استفراغ خیلی مهمه. شستن دستها، شستشو و ضد عفونی کردن ظروف کودک، نگهداری از غذا در دمای مناسب و رعایت بهداشت توسط تمام اعضای خانواده تا حد زیادی می‌تونه به پیشگیری کمک کنه. جمع‌بندی و توصیه نهایی نکته آخر: یادتون باشه که بدن بچه‌ها به خاطر حجم کوچیکش، حیلی زود می‌تونه کم آب بشه و این کم آبی می‌تونه خیلی خطرناک باشه. پس مهم‌ترین کاری که تو اسهال و استفراغ باید انجام بدید، جایگزینی مایعات از دست رفته هست. و اگر علائم هشداردهنده‌ای که گفته شد رو دیدید، سریعا با یک پزشک مشورت کنید.
ضربه به سر
ضربه به سر یکی از مواردی که ما تو اورژانس زیاد می‌بینیم و برای خیلی از شما هم اتفاق افتاده، ضربه به سر هست. ضربه به سر طیف گسترده‌ای داره، از یک زمین خوردن ساده روی سطح هم‌تراز تا تصادف‌های شدید یا سقوط از ارتفاع زیاد. اما اون‌هایی که میخوایم درموردشون صحبت کنیم، مواردی از ضربه به سر هست که خیلی شدید و خطرناک نیست. چه ضربه‌هایی به سر خطرناکه و نیاز به مراجعه به اورژانس و احتمالا تصویربرداری (سی تی اسکن مغز) داره؟ به خصوص تو بچه‌ها که زیاد زمین میخورن یا سرشون به جایی میخوره این مساله خیلی مهمه، چون توجه نکردن به این نکته و درخواست برای سی تی اسکن غیر ضروری توسط والدین، فقط باعث اشعه دیدن بچه و افزایش ریسک سرطان‌ها در آینده میشه. اگر هرکدوم از علائمی که در ادامه هست صفحه رو داشته باشید باید به اورژانس مراجعه کنید و طبق نظر پزشک براتون سی تی اسکن انجام بشه. علائم هشداردهنده پس از ضربه به سر که نیاز به مراجعه به اورژانس دارند: استفراغ (تهوع به تنهایی خطرناک نیست) سردرد شدید هر نوع کاهش هوشیاری تشنج بعد از ضربه اختلالات رفتاری فراموشی سن بالای ۶۰ سال مصرف داروهای ضد انعقاد مثل وارفارین کبودی دور چشم یا پشت گوش و خونریزی یا خروج مایع شفاف از گوش یا بینی اگر علائم هشداردهنده وجود نداشت، نگران نباشید اگر هیچکدوم از این علائم رو نداشتید جای نگرانی نیست. پس اگر خدای نکرده ضربه‌ای به سرتون خورد، اصرار بر مراجعه غیر ضروری به اورژانس و انجام سی تی اسکن غیر ضروری نداشته باشید. حتی گاهی اوقات بنابر تصمیم پزشک ممکنه بیماری که به سرش ضربه خورده، فقط چند ساعت تو اورژانس تحت نظر باشه و اگر علائم خطرناکی نداشت بدون انجام سی تی اسکن ترخیص بشه. چند نکته تکمیلی که باید بدونید در نهایت این رو بگم که سردرد، سرگیجه و تهوع “خفیف” تا چند روز بعد از ضربه به سر طبیعیه و با درمان‌های علامتی و ساده برطرف میشه. و نکته آخر هم اینکه این مواردی که گفته شد برای ضربات خفیف هست. مسلما ضربه‌ای که در اثر تصادفات شدید یا سقوط از ارتفاع چند متری به سر وارد میشه خطرناک هست و لازمه که بررسی بیشتری بشه. مثل همیشه اگر سوالی دارید که هنوز جوابش رو نگرفتید می‌تونید به ما پیام بدید و بپرسید.